Üz-çənə cərrahı
Dr. Xəyal Aşurəliyev
Üz-çənə cərrahı Dr. Xəyal Aşurəliyev 2003-2008-ci illərdə Azərbaycan Tibb Universitetinin Stomatologiya fakültəsində təhsil almışdır. 2006-2008-ci illərdə Semaşko xəstəxanasının Üz-çənə cərrahiyyəsi şöbəsində kiçik tibb işçisi olaraq calışmış, 2008-2010-cu ildə Ukraynanın paytaxtı Kiyev şəhərində Şupik adına diplomdan sonrakı təhsil akademiyasının bazasında, Üz-çənə cərrahiyyəsi kafedrasında kliniki ordinatura keçmişdir. 2010-2014-cü illərdə Ukrayna Dövlət Tibb Universitetinin uşaq üz-çənə cərrahiyyəsi kafedrasında aspirantura kecmiş, bu müddət ərzində anadangəlmə dodaq damaq yarıqları (qurdağızlıq, dovşandodaqlılıq) mövzusunda namizədlik dissertasiyası yazmış, elmlər namizədi və böyük elmi işçi adını almışdır.
Dodaq-damaq yarıqları haqqında ümumi məlumat
Dodaq yarıqları (“Dovşan dodaqlıq”)
“Qurd ağız” uşaqlar – Damaq yarıqları
Sonradan yaranmış ikincili damaq defektləri (residiv)
Dovşandodaqlıqla (dodaq yarığı) doğulan uşaqların əməliyyatı uşağın 3-5-ci aylığında icra olunur.
Bu uşaqlar doğulduqdan sonra pediatr-neanatoloqların nəzarətində və onların tövsiyyəsi ilə ancaq göstəriş olduqda zondla qidalandırılmalıdır. Əks təqdirdə obturator və ya əmziklərlə qidalanmalıdırlar.
Damaq yarığı ilə doğulan uşaqların əməliyyatı yarığın ağırlıq dərəcəsinə görə 9 aylığından 2 yaşına qədər aparılmalıdır. Təkmərhələli əməliyyat 1 yaşında icra olunur. İki mərhələli əməliyyatlar – ilk öncə yumşaq damaq 9-11 aylığnda, sərt damaq isə 12-14 aylığnda icra olunur. Əməliyyatın tək və ya 2 mərhələdə aparılması qərarı uşağın valideynləri və həkimin ortaq qərarı ilə verilir.
Qurdağız və dovşandodaqlı uşaqların erkən dönəmdə əməliyyat olunmalarının ən başlıca səbəblərindən biri – bu uşaqların yaş ötdükdə çoxalan və tezləşən fon xəstəlikləridir, hansı ki, uşağın reabilitasiyanın ləngiməsinə səbəb olur. Aparılmış təcrübələr göstərir ki: 1-2 yaş – dodaq-damaq yarıqlı uşağın somatik vəziyyətinə, yerli əməliyyat göstərişlərinə daha uyğun hesab edilir, həmçinin insanın nitq mexanizminin formalaşması bu dövrü əhatə edir. Ancaq bu o demək deyi lki, bu yaş dövründə bu uşaqların hamısı əməliyyata hazır olur. Əməliyyatın vaxtından öncə uşağın əməliyyata hazırlıq dövrü qənaətbəxş olmalıdır.
Dodaq plastikasından sonra əgər dodaq konturları düzgün bərpa edilirsə, yüngül gözə çarpacaq tikiş xətti müşahidə edilir. Damaq yarıqlarında isə əməliyyatdan sonra 3-7% hallarda damaqda ikincili deffektin (kiçik dəlik) əmələ gəlmə ehtimalı var.
Bu qüsurlu uşaqların əməliyyatı doğru cərrah tərəfində, doğru yöntəmlə əməliyyat edildikdə, həmçinin, gələcəkdə də loqopedin köməkliyi ilə çox gözəl nəticə almaq olur. Ancaq əməliyyat zamanı damağın anatomik strukturu düzgün bərpa edilmədikdə, hətta loqopedin köməyi zamanı belə nitqin bərpası ürəkaçan olmur.
İlk əməliyyatdan sonra dəlik adətən sərt və yumşaq damaq sərhəddində qeyd olunur. Bəli əməliyyat olunmalıdır və bu əməliyyat ilk əməliyyatdan 3 ay sonra icra olunmalıdır.
